Dersimde göstereceğim saydamları seçerken; “bundan fikir üretilir, bundan soru sorulabilir, bundan öykü kurgulatabilir , bundan sorulara yanıt aranabilir, bu eleştirilebilir. Bundan öneriler üretilebilir,” diye seçiyorum. Hakikaten ilk soruları kafamda oluşturarak hazırlık yapıyorum. Atölye de yaşam esnasında, bu soruların dışında da soru üretebiliyorum, aynı saydam üzerine. Hatta bazen kendime şaşıyorum. “Bunu önceden düşünmedim” diye. Üstelik Aynı saydam üzerinden farklı sınıflarda farklı sorular da sorabiliyorum. Çünkü öğrencilerimin özelliklerini öğreniyor-biliyorum.
Olayın bir başka boyutu - yüzü de var. Dersimde belirli bir süreden sonra yönetimi öğrencilere devrediyorum. Görüyorum ki öğrenci benden farklı sorular üretiyor. Zaten yönetimi vermemdeki esas nedenlerden birisi de budur. Birbirlerini daha iyi tanıdıklarından benden farklı olarak, ayrıntıda soru üretebiliyorlar. En önemlisi de yaşlarına göre soru üretmeleri. Yani ihtiyaçlarına göre soru üretiyorlar. Bazen benim gereksinmemle onların ki farklı oluyor.
Öğrencinin yönetimindeki bir derste; gösterilen saydamda eve benzer bir biçim -form vardı. Yöneten öğrencim Reşat sordu, “nasıl bir çatıda yaşamak istersiniz?” İçimden aynen şunları düşündüm: “Ben olsaydım hangi evde - nasıl bir evde yaşamak isterdiniz, sorusunu yöneltirdim. Baştan kaybetti. Şimdi doğru dürüst yanıt alamayacak, dersin bu anı da boşa gidebilecek.” Verilen yanıtlardan sonra düşündüklerim: “iyi ki yönetimi öğrenciye devretmişim. Ben sorsaymışım dersin bu anı yeteri kadar değerlenemeyecekmiş. Doğru, benim yaştakiler ve yapıdakiler ev düşünür, ama gençler!?” İnanılmaz güzellikte, nitelikte çatı tasarımları çıktı. Meğer tüm hayalleri özgürce bir çatıda yaşamakmış, hatta tavanı cam olan… Tüm çatı milimetresine kadar tasarlanmış, rengine ve işlevselliğine kadar konuştular. Çok verimli bir dersti doğrusu.
“Günümüzde hasta hekim ilişkisinin ana eksenine hekimi değil hastayı oturtmak gerektiği kesindir.” ( Dr. Mustafa ÇETİNER) Aynı şekilde günümüz eğitiminde de öğrenciyi merkeze oturtmak kesindir… “Kişilik hakları hareketi ile paralel gelişen hasta hakları hareketi, hastanın kendi sağlığı konusunda kişisel tercihlerine önem verilmesini ve özerkliğine saygı gösterilmesini sağladı.” (Dr. BELBEZ…Aynı yazıdan) Aynı şekilde öğrenci hakları da var. Ve kendi kararlarını kendileri verebilmeliler. Böylece öğretmenin sırtında değil yanında yer almış olurlar. Birey olmak budur. Bu da yaratıcı olmanın ilk şartıdır. Düşünen, sorgulayan vb. insan… “Klasik tıp uygulayıcıları sadece ‘hastalığı’ değil, ‘o hastalığa yakalanan insanı’ ayırt etmeye başladığında…” ( Dr. M.Ç.)
Eğitimci, klasik eğitimde bilinen eski bilgiyi öğrenciye belletmekten öte - öncelikle öğrencinin kişiliğini kendi kişiliğinden farklı olduğunu kabul edip, ona “birey” muamelesi yapmaya başladığında çağdaş eğitime geçmiş demektir ki bu durumda yaratmanın ve ilerlemenin önü kapatılmamış olur.
Merkez nerede olmalı? Eğitimde öğrencide olmalı, eğitimci-akademisyende değil, ayrıca ezberlenen bilgide de değil. Tıpta hastada olmalı, hastalıkta değil… Bu örnekler tüm yaşama dağılır, dağılmalı.
“…Türk üniversiteleri her şeyden önce düşünce ve bilgi üreten kurumlar olma niteliğini yakalayamamış ana amaç ve uğraşı birikmiş bilgi ve meslek becerisini aktarmaktan öteye gidememiş…” ( Prof. Dr. Hasan YAZICI ) Demek ki salt bilgi yinelemesi değil, üretmesi gerekli eğitim kurumlarının. Bu da üniversitede başlamamalı. Çok önceden başlamalı. O yüzden üniversiteye gelindiğinde de değişen bir şey olmuyor.
“Üniversitelerimizin önde gelen görevi hep yerleşik bilgiyi sorgulamak veya yeni bilgi üretmek değil, bilineni aktarmak ve yaymak olarak görülmüştür.” ( H.Y. ) O zaman ne yapmalı? “…kalıpları sürekli sorgulayan, yeni fikirler, varsayımlar ve kuramları hem özendiren, hem üreten bireyler yetiştirmektir…” ( H.Y. ) Ne öğretilir, ne öğrenilir? “… üniversiteler öğrencilerine doğrunun ne olduğunu öğretmez, doğruları tartışmayı öğretirler; tek bir yolu göstermez, yolları aydınlatırlar…” (H.Y. ) Nasıl sanatçılar, nasıl bilim adamları gerekli? “…özgür düşünüp özgün ürün ( yapıt ) veren yaratıcı bilim insanları ( sanatçılar ), hür ve bağımsız düşünebilen hukukçular…” “… sorgulayan ve yaratan bireyler…” ( H.Y. )
Bilgiyi aynen aktarmak - yinelemek bizim ne işimize yarıyor? Yaşantımızı mı güzelleştiriyor? Daha kaliteli, nitelikli bir hayat sürmemizi mi sağlıyor? Zihinsel yetilerimizi mi ilerletiyor? Daha mı sosyal yapıyor? Yaratıcılığımızı mı geliştiriyor?
Önüne konanı sorgulamadan kabullenmek, var olan beynimizi yeteri kadar kullanmayıp merkezlerimizi ileri ülkeler yapmak, başkaları yapmak ne kadar sorunlarımızı içten, doğru, kısa zamanda çözüyor? Özgür olmayan bir yaşam vaadinden başka…”Vaatler Ülkesi” filmine gittiniz mi? Yaratıcı bilim ve sanat insanları, diğer alanların yaratıcı insanları ve yaratıcı yöneticilerimiz yoksa yarınlarda nasıl var oluruz?
Savaşları ne yener? Uygarlık - bilim, kültür, sanat ile karşı koymak. Kısacası doğru eğitim yener. Geriliğin, kötülüğün her türlüsünü de…
Sayın Dr. Erdal ATABEK’İN dediği gibi kaygının boyutu tartışılmalıdır, sevgiyi taşıdığımız kaygının durumu…
Korumak adına neler yapılır? Kaygı adına neler yapılır?… Bunun için de Sayın Tınaz TİTİZ’ den bir alıntı yapacağım. “spor şortları, kepleri gibi malzemeler üreten bir Avrupa firmasının keplerine taktığı karton etiketlerin üzerinde, bu kepin temel varlık nedeni şöyle yazılıdır (ve gerçekten de öyle olduğu tecrübeyle sabittir): "Amacımız basittir: sizi hiçbir şeyin -rüzgâr, yağmur, soğuk ya da sıcak- ferahlatıcılığı deneyimlemenizden alıkoymamasını sağlamak." http://www.tinaztitiz.com/yazi.php4?id=695 Biz ne yaparız korumak adına; duyduğumuz kaygı nedeniyle havayla, rüzgarla, yağmurla, sıcakla, ferahlatıcı her şeyle ilişkinin kesileceği bir şapka yapar çocuğumuza, öğrencimize takar, sonra da; “bu çocuklar - gençler niye böyle, fikir yürütmüyor, düşünmüyor, kişilikli davranmıyor,” diye sorar dururuz…
Sorulara yanıt kadar soru sormayı da bilmek gerekir. Sayın Tınaz TİTİZ’ le bu konularda söyleşi yaptık…Sizlerle paylaşmaktan mutlu olacağım…
Saygı, sevgi ile…
Yararlandığım Yazılar:
“Alternatif Tıp Tartışmasına Katkı “ Dr. Mustafa ÇETİNER - CBT
“Üniversiteler, Özgünlük ve Ulusalcılık” Prof. Dr. Hasan YAZICI - CBT
06 – 02 - 2005 / İSTANBUL
Yıldız Teknik Üniversitesi
Sanat ve Tasarım Fakültesi Sanat Bölümü Öğretim Görevlisi
http://www.amatorceedebiyat.com/tulay/
tcellek@yildiz.edu.tr
|
